Kancelaria Radcowsko-Kanoniczna ALITHIS (grec. prawda) oferuje pomoc osobom, które z różnych powodów pragną stwierdzenia nieważności swojego małżeństwa kościelnego. Rozumiemy, że jest to proces wymagający nie tylko wiedzy prawnej, ale także zrozumienia i wrażliwości. Dlatego stawiamy na indywidualne podejście do każdego klienta, oferując reprezentację procesową oraz wsparcie na każdym etapie procesu.
Pierwsza i najważniejsza konsultacja prawna w Kancelarii ALITHIS trwa od 1,5 do 2h.
Nie uznajemy szybkich czy “wstępnych” konsultacji. Uważamy, że aby wskazać podstawę prawną i ocenić szansę na uzyskanie nieważności małżeństwa w procesie, potrzeba jest poznania danej sprawy dokładnie i wnikliwie, czego nie można zrobić w ciągu 10 min.
Pierwsza konsultacja prawna jest kluczowa w całym procesie o nieważność małżeństwa.
Podczas 1,5 godzinnego spotkania analizujemy stan faktyczny sprawy, stwierdzamy czy istnieje podstawa prawna do wszczęcia procesu, wskazujemy ją oraz oceniamy szansę uzyskania stwierdzenia nieważności. Pierwsza porada to czas zadawania pytań i rozwiewania wszelkich wątpliwości oraz mitów dotyczących procesu.
Drugim etapem jest przygotowanie i złożenie do Sądu pozwu o nieważność małżeństwa (kiedyś skargi powodowej).
Na tym etapie procesu ustalamy właściwość miejscową Sądu, najbardziej odpowiedni tytuł lub tytuły (podstawy prawne) nieważności małżeństwa oraz pomagamy w doborze odpowiedniego materiału dowodowego w sprawie tj. kluczowych świadków, dokumentów i innych środków dowodowych. Sporządzenie pozwu o nieważność małżeństwa jest czasochłonne ze względu na obszerne uzasadnienie, w którym to musimy poprzeć wszelkie twierdzenia będące za nieważnością małżeństwa kościelnego. W zależności od decyzji Sądu pozew może być przyjęty lub odrzucony. Od odrzucenia pozwu przysługuje rekurs.
Ustalenie formuły wątpliwości to nic innego jak określenie przedmiotu sporu. Na podstawie wskazanych w pozwie tytułów, odpowiedzi strony pozwanej na pozew (strona pozwana może prosić o dodanie innego tytułu lub tego samego, lecz istniejącego po drugiej stronie) oraz sądowej analizy stanu faktycznego, Sąd ustala dekretem ostateczną formułę wątpliwości, czyli z jakiego tytułu lub tytułów będzie prowadzony proces i po której stronie będzie rozpatrywana potencjalna nieważność małżeństwa.
Czwartym etapem jest postępowanie dowodowe. Na wstępie trzeba zaznaczyć, iż postępowanie to znacznie różni się od postępowania dowodowego przeprowadzanego w sądach powszechnych.
Dowodzenie w Sądach Biskupich polega na przesłuchaniu stron, świadków, a także przeprowadzeniu dopuszczonych dowodów z dokumentów oraz opinii biegłego, którym najczęściej jest psycholog, psychiatra lub seksuolog. Decyzja dotycząca powołania biegłego oraz jego specjalizacji zależy od przywołanego w sprawie tytułu nieważności małżeństwa. W przesłuchaniu uczestniczą wyłącznie pracownicy sądu, wezwana strona/świadek procesu oraz adwokat strony. W procesie o stwierdzenie nieważności ani strony, ani świadkowie nie są ze sobą wzajemnie konfrontowani.
Jest to prawo strony do zapoznania się z aktami sprawy w siedzibie Sądu. Zawartości akt sprawy nie wolno robić zdjęć ani kserować. Podczas publikacji możemy zobaczyć zeznania stron, świadków oraz opinię biegłego, jeśli w procesie był przeprowadzony dowód z badania biegłego. Jeśli strona jest reprezentowana przez adwokata kościelnego, nie musi stawiać się osobiście.
Szóstym etapem procesu o nieważność małżeństwa kościelnego jest dyskusja sprawy, która jest niczym innym jak wymianą uwag, opinii i twierdzeń stron oraz Obrońcy Węzła Małżeńskiego (OWM). OWM sporządza swoje uwagi, w których przedstawia wszystko to, co świadczy o ważności małżeństwa kościelnego. Natomiast adwokat kościelny sporządza głos obrończy, w którym przedstawia swoją argumentację prawną przemawiającą za nieważnością przedmiotowego małżeństwa. Głos obrończy jest sporządzany na podstawie analizy stanu faktycznego, zgromadzonego materiału dowodowego oraz wykładni przepisów Kodeksu Prawa Kanonicznego.
Ostatnim etapem procesu jest wyrokowanie, które odbywa się w 3 – osobowym składzie niezależnych sędziów kościelnych. Każdy z sędziów sporządza swoje votum (głos) odnoszący się do każdego z podanego tytułu (przesłanka/podstawa prawna) nieważności małżeństwa. Sędzia, po analizie zebranego materiału dowodowego, głosów obrończych stron oraz uwag obrońcy węzła, aby wydać wyrok stwierdzający nieważność musi osiągnąć tzw. pewność moralną dotyczącą nieważności małżeństwa. Następnie wyrok zapada większością bezwzględną głosów.
W przypadku wyroku stwierdzającego nieważność, strony (jeśli nie została na nich nałożona klauzula zabraniająca ponownego zawarcia małżeństwa) mogą zawrzeć nowy sakramentalny związek małżeński po uprawomocnieniu się wyroku tzn. po upływie okresu, w którym zarówno strony, jak i obrońca węzła mogą złożyć apelację do Sądu wyższej instancji, lecz tego nie uczyniły.
Prawo do apelacji mają strony procesu oraz Obrońca Węzła Małżeńskiego, jeśli nie zgadzają się z rozstrzygnięciem Sądu I Instancji. W prawidłowo doręczonym wyroku, każda ze stron otrzymuje informacje o możliwości wniesienia i poparcia apelacji do Sądu II instancji w Polsce lub bezpośrednio do Roty Rzymskiej.
Wniesienie apelacji zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego jest dwuetapowe. W pierwszej kolejności należy zgłosić apelację do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu I instancji w terminie 15 dni użytecznych od dnia doręczenia wyroku. Drugim etapem jest poparcie apelacji złożone bezpośrednio do Sądu II instancji, w którym to strona apelująca uzasadnia, dlaczego nie zgadza się z wyrokiem Sądu I instancji.
Kan. 1483 KPK stanowi: Pełnomocnik i adwokat (…) ma być doktorem prawa kanonicznego lub w każdym razie prawdziwym ekspertem i zatwierdzonym przez tegoż biskupa.
Przed wybraniem pełnomocnika i adwokata w procesie prosimy o dokładne zapoznanie się z sylwetką tej osoby, a w szczególności upewnienie się czy osoba podająca się za adwokata kościelnego jest nim w rzeczywistości. Niestety, ale w ostatnich latach dostrzegamy coraz więcej ogłoszeń w zakresie świadczenia usług w procesie o stwierdzenia nieważności małżeństwa należących do osób, które są prawnikami (świeckimi) bez uprawnień kanonicznych lub w ogóle nie mają wykształcenia prawniczego.
Aby uniknąć nieprzyjemnych doświadczeń należy poprosić prawnika o okazanie dekretu nominacyjnego do pełnienia funkcji adwokata kościelnego wydanego przez biskupa diecezjalnego i przedłożenia dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów magisterskich kanonicznych oraz tzw. Diploma Licentiae.
W zależności od Sądu w danej diecezji proces może trwać od roku do nawet 7 lat.
W przypadku posiadania pełnomocnika całkowity koszt procesu dzieli się na dwie główne opłaty: opłatę procesową oraz honorarium adwokackie za reprezentację.
W zależności od diecezji, opłata procesowa (tj. opłata za wniesienie sprawy oraz ewentualnie opłata za opinie biegłego) wynosi od ok. 2000 zł do ok. 4000 zł.
Honorarium adwokackie jest ustalane indywidualnie i zależy ono od stopnia skomplikowania sprawy, ilości podejmowanych czynności, zakresu reprezentacji oraz ilości tytułów prawnych wskazanych w pozwie o nieważność małżeństwa.
W przypadku uzasadnionych trudności finansowych sądy zazwyczaj wyrażają zgodę na uiszczanie opłaty procesowej w ratach lub nawet jej umorzenie. O umorzenie nie mogą natomiast ubiegać się osoby, które są reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika.
Najważniejszym dokumentem jest świadectwo ślubu, które można pozyskać z parafii, gdzie ślub był zawierany. Jeśli strony są po rozwodzie cywilnym należy załączyć wyrok rozwodowy oraz jeśli strona jest w posiadaniu, pozew rozwodowy. Należy pamiętać, że do pozwu o nieważność małżeństwa należy dołączyć jego odpis dla strony pozwanej.
W zależności od diecezji sądy niekiedy proszą o dodatkowe dokumenty, takie jak: orzeczenia lekarskie, uzasadnienie wyroku czy kwestionariusz osobowy dostępny na stronie danego sądu.
Zgodnie z prawem kanonicznym pozew o nieważność małżeństwa możemy złożyć do:
1/ Sądu miejsca, w którym zostało zawarte małżeństwo kościelne,
2/ Sądu miejsca zamieszkania strony pozwanej,
3/ Sądu miejsca zamieszkania strony powodowej,
4/ Sądu miejsca, w którym znajduje się większość materiału dowodowego.
Nie, natomiast praktyka sądowa wskazuje, iż Sądy Kościelne wstrzymują się z wydaniem wyroku aż do dostarczenia wyroku rozwodowego stron.
Nieobecność strony pozwanej w procesie w żaden sposób go nie zawiesza. W przypadku braku odpowiedzi ze strony pozwanej, braku stawiennictwa na przesłuchaniu bądź też jasnego komunikatu o braku chęci udziału w procesie, Sąd Kościelny wydaje dekret o nieobecności strony w procesie oraz nadaje sprawie dalszy bieg.
Ważną informacją jest to, że strona pozwana, mimo uznania jej za nieobecną w procesie, może się do niej przyłączyć aż do zamknięcia postępowania dowodowego.
W zależności od współpracy audytora (przesłuchującego) ze stroną (przesłuchiwanym), przygotowania strony do przesłuchania (przypomnienie sobie chronologii wydarzeń i kluczowych sytuacji) oraz ilości zebranego materiału dowodowego przesłuchanie może trwać od godziny do nawet 3 godzin zegarowych.
Zalecamy ponowne zapoznanie się z pozwem, przypomnienie sobie najważniejszych wątków z etapu przedmałżeńskiego i ułożenie w pamięci istotnych dla sprawy zdarzeń w miarę możliwości chronologicznie.
To zależy od stanu faktycznego sprawy, natomiast z praktycznego punktu widzenia najlepiej jest, gdy strona zgłosi ok. 3-4 świadków.
W zależności od wiedzy świadka o stronach, ich przygotowaniach do ślubu i małżeństwie przesłuchanie może trwać od 30 minut do 2 godzin.
Tak. Jeśli Sąd uzna, że zeznania danych świadków np. członków rodziny będą kluczowe w przedmiotowej sprawie, może wezwać ich do udziału w procesie w charakterze świadka.
W zależności od wskazanej podstawy prawnej Sąd Kościelny może powołać w sprawie biegłego psychologa/psychiatrę/seksuologa. Biegły ma za zadanie wykluczyć/wskazać daną anomalię występującą u strony, określić czas jej powstania oraz zbadać jej ówczesny wpływ na funkcjonowanie strony, a w szczególności na sferę decyzyjności w kontekście wyrażenia aktu woli wstąpienia w związek małżeński.
Żadna opinia biegłego specjalisty nie jest dla Sądu wiążąca. Sporządzone opinie mają za zadanie dostarczyć Sądowi wiedzy specjalistycznej w określonym aspekcie oraz przybliżyć do prawdy o małżeństwie. Prywatna opinia biegłego specjalisty nie może zastąpić badania wykonanego przez biegłego specjalistę w Sądzie Kościelnym.
Co do zasady nie należy dopuszczać dowodów utajnionych, jak tylko z poważnych powodów, przy zabezpieczeniu adwokatom stron prawa do ich poznania, zachowując art. 230, 234 Instrukcji Dignitas Connubii (por. kan. 1598 § 1 KPK).
Ponadto, prawodawca dopuszcza możliwość podjęcia decyzji przez sędziego o utajnieniu konkretnych części akt sprawy podczas ich publikacji w celu ,,uniknięcia bardzo poważnych niebezpieczeństw”. Oznacza to, że w procesie jest możliwość zarówno utajnienia dowodów w postaci zeznań świadków, jak i utajnienie części akt (w tym np. dokumentów) na etapie publikacji sprawy.
Zgodnie z kan. 1548 §2 pkt 2 z obowiązku udzielenia odpowiedzi sędziemu są zwolnieni ci, którzy obawiają się, że z powodu ich zeznań może ich samych albo współmałżonka, albo bliskich krewnych lub powinowatych dotknąć zniesławienie, niebezpieczne szykany albo inne poważne zło. W związku z tym, jeśli w danej sytuacji pojawiają się obawy wymienione powyżej można przypuszczać, iż zachodzi przesłanka dotycząca możliwości utajnienia dowodu z tego przesłuchania.
Podstawowym jednak obowiązkiem sędziego jest zagwarantowanie stronom prawa do obrony. W tej sytuacji prawodawca wprost wskazuje na adwokata jako gwaranta zachowania tajności zeznań i jednocześnie prawa do obrony.
Co do zasady tak. Natomiast w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność Sąd Kościelny ma możliwość nałożenia klauzuli wzbraniającej ponownego zawarcia małżeństwa kościelnego stronie, po której stwierdzono nieważność w procesie. W tym miejscu warto zaznaczyć, że istnieje jednak możliwość zdjęcia tej klauzuli.
Bez względu na rozstrzygnięcie Sądu, prawomocny wyrok zawsze odnosi się do dwóch stron małżeństwa i jest dla nich tak samo wiążący. Nie jest dopuszczalna sytuacja, w której związek małżeński dotyczy tylko jednej strony.
Jak najbardziej tak. Jeśli istnieją podstawy do wniesienia apelacji należy w ciągu 15 dni zgłosić apelację do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu I instancji a następnie w ciągu 30 dni poprzeć ją w Sądzie II instancji.
Nie. Sam fakt zdrady małżeńskiej nie jest wystarczającą podstawą do stwierdzenia nieważności małżeństwa. W takiej sytuacji należy przyjrzeć się zarówno relacji małżeńskiej, jak i relacji przedmałżeńskiej oraz zadać pytanie ,,co mogło być powodem/źródłem zdrady”?
Proces o nieważność małżeństwa przebiega w taki sam sposób z adwokatem, jak i bez jego udziału. Z pewnością największym plusem posiadania swojego pełnomocnika jest wiedza, którą nam przekazuje, prowadzenie przez niego pełnej korespondencji z Sądem (w tym odpowiedzi na pisma procesowe) oraz merytoryczne i emocjonalne wsparcie podczas przesłuchania klienta.
Kancelaria Radcowsko-Kanoniczna
ALITHIS Tadeusz Flis
NIP 8620005119
REGON 432250001
©2024 KANCELARIA ALITHIS Copyright
created by unitsoft
